قلم خرد

تعریف و هدف گرایش سازه

یکی از مهمترین گرایش‌های مهندسی عمران که اکثر زمینه‌های کاری عمرانی را پوشش می‌دهد، گرایش سازه است. به‌طور کلی مهندسی سازه در ارتباط با طراحی وآنالیز سازه‌های مختلف مانند ساختمان‌های بلند و کوتاهِ پیچیده، پل‌های بزرگ، تونل‌ها، تأسیسات نفتی، سازه‌های آبی و سدها، سازه‌های صنعتی و نظایر آنها می‌باشد و محور اصلی مباحث تشکیل دهندۀ آن، محاسبه تنش‌ها و نیروهای فعال در سازه‌هاست.

هدف این دوره، آموزش افرادی است که دارای توانایی‌های لازم جهت طراحی و نظارت بر اجرای پروژه‌های تخصصی در زمینه مهندسی سازه گردند. از آنجا که این فارغ التحصیلان علاوه بر توانایی های یک کارشناس عمران،از نظر علمی و پژوهشی در یک زمینه خاص معلومات بیشتری دارند، بنابراین کارایی بیشتری نیز داشته و ضمن آنکه می‌توانند در تمام محیط‌های جذبِ فارغ‌التحصیلان کارشناسی مشغول به کار گردند، توانایی بعهده گرفتن مسئولیتهای بالاتر و سنگین‌ترعلمی، پژوهشی و اجرائی را نیز دارند.

ارتباط این گرایش با سایر گرایش های کارشناسی ارشد

این گرایش با سایر گرایش‌های کارشناسی ارشد مانند گرایش‌های زلزله، سازه‌های هیدرولیکی و سازه‌های دریایی در ارتباط نزدیک است.

دروس اصلی کارشناسی ارشد و دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دورۀ کارشناسی

تعداد واحدهای مقطع کارشناسی ارشد عمران در تمام گرایش‌ها در دوره پژوهش‌محور برابر 32 واحد است که شامل 24 واحد دروس تئوری و عملی، 2 واحد سمينار و 6 واحد پايان‌نامه می‌باشد. در دوره آموزش‌محور گرایش سازه نیز به جای 6 واحد پایان‌نامه، 6 واحد درس اختیاری گذرانده خواهد شد و در درس سمینار بر روی یک موضوع خاص تحقیق می‌شود. دروس اصلی گرایش سازه عبارتند از:

ریاضیات مهندسی پیشرفته، دینامیک سازه، روش اجزاء محدود، تئوری الاستیسیته و پلاستیسیته، پایداری سازه‌ها. 

همچنین برخی از دروس اختیاری این گرایش عبارتند از:

سازه‌های بتن‌آرمه پیشرفته، سازه‌های فلزی پیشرفته، تئوری صفحات و پوسته‌ها، طراحی ساختمانها در برابر زلزله، اثر زلزله بر سازه‌های ويژه، نگهداری و ترمیم سازه‌ها، ایمنی در سازه‌ها، طراحی هیدرولیکی سازه‌ها، مهندسی پی پیشرفته، اندرکنش سازه و آب، اندرکنش خاک و سازه، سازه‌های فضایی، مهندسی پل و ...

از دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دوره کارشناسی می‌توان مقاومت مصالح، تحلیل سازه‌ها، طراحی سازه‌های فولادی و طراحی سازه‌های بتنی را نام برد.

دانشگاه های مطرح در سراسر کشور

به طور خاص می‌توان دانشگاه‌های صنعتی شریف، تهران، امیرکبیر، علم و صنعت و خواجه نصیرالدین طوسی را بعنوان دانشگاه‌های مطرح در گرایش سازه نام برد. از دانشگاه‌های خارج از تهران نیز می‌توان به دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه شیراز، دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه تبریز اشاره کرد.

در ميان دانشگاههای آزاد نیز دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب، تهران مرکز و علوم و تحقيقات تهران در اين رشته مطرح می‌باشند.

اساتید مطرح دانشگاهی در این گرایش

از اساتيد مطرح دانشگاهی در گرایش سازه می‌توان دکتر علیرضا خالو، دکتر سید رسول میرقادری، دکتر محمد رحیمیان، دکتر علی کاوه، دکتر داوود مستوفی‌نژاد، دکتر علاء‌الدین بهروش و مهندس شاپور طاحونی را نام برد.

زمینۀ فعالیت، آیندۀ شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش

برای فارغ‌التحصیلان این گرایش امکان ادامه تحصيل در مقطع دکتری در اکثر دانشگاههای کشور وجود داشته و گرفتن بورس برای ادامه تحصيل در دانشگاههای معتبر خارج از کشور نيز به راحتی امکان‌پذیر می‌باشد. فارغ التحصيلان این گرایش پس از پایان دوره دکتری تخصصی می‌توانند در دانشگاه‌ها و سایر مراکز علمی و پژوهشی بعنوان هیئت علمی مشغول به کار شوند.

از جنبه آينده شغلی می‌توان گفت که تقریباً تمام شرکت‌های مشاور در زمینه مهندسی عمران نیازمند به کارشناس ارشد سازه هستند و فارغ التحصیلان گرایش سازه می‌توانند در این شرکت‌های مشاور و یا دفاتر فنی شرکتهای پیمانکاری جذب شوند. همچنین یک مهندس سازه امکان انجام فعالیت به صورت انفرادی در قالب کارهای محاسبه و نظارت را نیز دارد و حتی اگر قصد کار اجرایی داشته باشد، می‌تواند در کارگاههای شرکتهای پیمانکاری نیز به کار بپردازد.

با توجه به جامعیت گرایش سازه، بطور کاملتر می‌توان گفت که فارغ التحصیلان این دوره زمینه فنی کافی برای احراز مشاغل زیر را دارند:

- همکاری با وزارتخانه‌ها و سازمانهای مسئول اجرای طرحهای عمرانی و صنعتی جهت برنامه‌ریزی، طراحی و نظارت بر طرحها مانند وزارت راه و شهرسازی، وزارت نیرو، وزارت صنایع، سازمان نظام مهندسی ساختمان و واحدهای عمرانی شهرداری‌ها.

- همکاری با مهندسین مشاور سازه، معمار، راه و راه‌آهن و آب جهت مشارکت در طراحی و نظارت بر اجرای پروژه‌های موضوع فعالیت این مؤسسات.

- همکاری با مهندسین مشاور صنعتی جهت مشارکت در طراحی و نظارت بر اجرای ساختمانهای صنعتی، کارخانجات، سیلوها و برجها.

- همکاری با مؤسسات صنعتی که به نحوی با مهندسی سازه سروکار دارند، جهت مشارکت در طراحی فرآورده‌ها مانند صنایع دفاعی، کشتی‌سازی و هواپیماسازی.

از معروفترين مراکز و شرکتهای عمرانی مرتبط با اين گرایش می‌توان شرکت مهندسين مشاور مهاب قدس، شرکت مهندسين مشاور سازه‌پردازی ایران، شرکت سهامی خدمات مهندسی برق- مشانیر، گروه مهندسين مشاور تهران محاسب و شرکت کیسون را نام برد.

تعداد پذیرش دانشجو در دانشگاه های دولتی در سال 1390

باتوجه به اینکه گرايش سازه قدمت زیادی دارد و معمولاً هم اولین گرايشی است که دانشگاهها در مقطع کارشناسی ارشد عمران در آن دانشجو می‌پذیرند، عملاً بالاترین ظرفيت جذب دانشجو را در بین کلیه گرايشهای عمران دارا می‌باشد.

در جدول زیر، تعداد پذيرش دانشجو در سال 90 در دانشگاههای تهران و شهرستان بر اساس نوع پذيرش آورده شده است.

مهندسی عمران (گرایش سازه)

 

تعریف و هدف گرایش زلزله

زلزله یکی از بزرگترین بلاهای طبیعی است که علاوه بر خسارات جانی و مالی، به­ طور غیرمستقیم نیز خساراتی به سازه­ های مهندسی و تأسیسات وارد می‌کند. این آسیب­ها عمدتاً به علت تغییرمکان و جابجایی قسمت هایی از سطح زمین، فروریزی و لغزش تپه­ ها، روانگرایی خاک، ایجاد امواج عظیم در دریا و آتش­ سوزی است.

کشور ایران روی کمربند لرزه­ای آلپ - هیمالایا (که یکی از فعالترین مناطق لرزه­ای جهان است) قرار دارد. هم‌ اکنون یکی از بخش‌های اصلی در طرح و محاسبۀ سازه‌های مختلف در کشور، بررسی سازه در مقابل زلزله می‌باشد. در همین راستا گرایش مهندسی زلزله از دهه 60 به عنوان یک گرایش مستقل از گرایش سازه، در اکثر دانشگاههای کشور تدریس می­ گردد.

هدف دروۀ کارشناسی ارشد زلزله، تربیت افرادی است که دارای توانایی لازم جهت تحلیل، طراحی و نظارت بر سازه­ها در مقابل بارهای ناشی از زلزله بوده و بتوانند در امور مربوط به مقاوم سازی ساختمان­ ها، تأسیسات آبی، انواع سازه­های خاکی (مانند پی، دیوار حائل و شمع) و ... در برابر زلزله و بارهای دینامیکی اظهارنظر کارشناسی نموده و ضمناً توان تحقیقاتی کافی جهت حل مسائلی که در این زمینه­ ها با آن روبرو می­ شوند را دارا باشند. این پروژه­ های تحقیقاتی می­ توانند شامل مطالعه رفتار لرزه­ای سازه­های مختلف، مطالعه رفتار دینامیکی اتصالات، مطالعه خواص مکانیکی مصالح تحت بارهای دینامیکی، تهیه نرم­ افزارهای موردنیاز جهت تحلیل دینامیکی و طراحی لرزه­ای و نظایر آنها باشد. لازم به ذکر است که کشورهایی نظير آمريکا، ژاپن، و نیوزیلند از جمله کشورهای بسیار مطرح در زمینه علم زلزله می­ باشند.

ارتباط این گرایش با سایر گرایش های کارشناسی ارشد

این گرایش با گرایش کارشناسی ارشد سازه در ارتباط بسیار نزدیک می­باشد، به­طوریکه در هفتاد درصد موضوعات درسی، به­طور کامل با مهندسی سازه دارای مشابهت بوده و بسیاری از دروس پایه برای این دوره­ها مشترک است.

دروس اصلی کارشناسی ارشد و دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دورۀ کارشناسی

تعداد واحدهای مقطع کارشناسی ارشد زلزله نیز مانند تمام گرایش‌های عمران در دوره پژوهش­ محور برابر 32 واحد است که شامل 24 واحد دروس تئوری و عملی، 2 واحد سمينار و 6 واحد پايان­ نامه است. در دوره آموزش محور نیز به جای 6 واحد پایان‌نامه، 6 واحد درس اختیاری گذرانده خواهد شد و در درس سمینار بر روی یک موضوع خاص تحقیق می‌شود. دروس اصلی گرایش زلزله عبارتند از:

ریاضیات مهندسی پيشرفته، دینامیک سازه­ ها، مهندسی زلزله پیشرفته و دینامیک خاک (که دو مورد اول با گرایش سازه مشترک می­ باشد.)

همچنین برخی از دروس اختیاری این گرایش عبارتند از:

اثر زلزله بر سازه­ های ويژه، ساختمانهای بتنی و فلزی مقاوم در برابر زلزله، طراحی لرزه­ای، روش اجزاء محدود، تحلیل خطرپذیری سازه­ ها در برابر زلزله، ارتعاشات تصادفی، اندرکنش خاک سازه، اندرکنش آب سازه، مکانیک محیط­ های پیوسته، روش­های ترمیم و تقویت ساختمانها در برابر زلزله و .....

از دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دوره کارشناسی می‌توان دروس مبانی مهندسی زلزله، مقاومت مصالح، تحلیل سازه­ ها و (تا حدودی) سازه­ های فولادی را نام برد.

دانشگاه های مطرح در سراسر کشور

به طور خاص می‌توان گفت دانشگاه‌های تهران در زمینه مهندسی زلزله دانشگاه‌های مطرحی به شمار می‌آیند. در حال حاضر از گروه زلزله دانشگاه صنعتی شریف به عنوان قطب علمی زلزله کشور و مطرح­ ترین گروه زلزله در کشور نام برده می­ شود و شاید بتوان این گروه را مطرح­ ترین گروه دانشکده عمران این دانشگاه نیز نامید. همچنین گروه‌های زلزله دانشگاه‌های امیرکبیر، خواجه نصیر، علم و صنعت و دانشگاه تهران نیز از حسن شهرت خوبی برخوردارند.

اساتید مطرح دانشگاهی در این گرایش

از اساتيد مطرح دانشگاهی که در گرایش زلزله به تدریس می­ پردازند می‌توان دکتر حسن مقدم، دکتر خسرو برگی، دکتر فیاض رحیم­ زاده، دکتر محسن تهرانی­ زاده، دکتر علی بخشی، دکتر فخرالدین دانش و دکتر سعيد صبوری قمی را نام برد. همچنین می­توان از دکتر یوسف بزرگنیا، دکتر فرزاد نعیم، دکتر بیژن محرز و دکتر علی نوروزی نیز به عنوان ایرانیان بسیار مطرح در زمینه علم زلزله در سطح دنیا یاد کرد.

زمینۀ فعالیت، آیندۀ شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش

برای فارغ‌التحصیلان این گرایش امکان ادامه تحصيل در مقطع دکترا در داخل کشور وجود داشته و گرفتن بورس برای ادامه تحصيل در دانشگاههای معتبر خارج از کشور نيز امکان­ پذیر می­ باشد.

از جنبۀ شغلی نیز گرایش زلزله دارای بازار کار مناسبی است. از آنجایی که این دوره دانشجویان را برای انجام محاسبات و ارائه طرحهای مقاوم‌سازی در برابر زلزله و نیز اشتغال به فعالیت‌های پژوهشی، توسعه­ای و کاربردی در امر مهندسی زلزله آماده می­ نماید، فارغ التحصیلان زمینه فنی کافی برای احراز مشاغل زیر را دارند:

- همکاری با وزارتخانه­ ها و سازمانهای مسئول اجرای طرحهای عمرانی و صنعتی مانند وزارت راه و شهرسازی، وزارت نیرو، وزارت صنایع و شهرداری­ ها.

- وارد شدن در بحث تحلیل خطر و همکاری با مهندسین مشاور صنعتی، جهت مشارکت در طراحی و نظارت بر اجرای سازه های خاص و ساختمانهای صنعتی نظیر کارخانجات، سیلوها، برجها، سدها،نیروگاه­ها، لوله­ های انتقال گاز و ....

- همکاری با مهندسین مشاور سازه و پی، جهت مشارکت در طراحی و نظارت بر اجرای پروژه­ های موضوع فعالیت این مؤسسات و وارد شدن در مقوله مقاوم سازی.

- همکاری با مؤسسات پژوهشی که به­ نحوی درگیر امر تحقیقات در رابطه با زلزله­ شناسی و مهندسی زلزله و کاهش خطرات ناشی از زلزله می­ باشند.

از معروف ترين مراکز و شرکتهای مرتبط با اين رشته می­ توان به پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله  ، شرکت مهندسين مشاور مترا، شرکت گومز (گروه ویژه مهندسی زلزله)، شرکت رابینسون و ..... اشاره کرد.

تعداد پذیرش دانشجو در دانشگاه های دولتی در سال 1390

در جدول زير تعداد پذيرش دانشجو در سال 90 در دانشگاه های تهران و شهرستان بر اساس نوع پذيرش آورده شده است.

 

تعریف و هدف گرایش خاک و پی

بنا به قدرت جاذبه، زمین هر جسمی را به سوی خود جذب میکند. ساختمانها و آسمان خراش‌ها، سدهای بزرگ، جرثقیل های غول پیکر، اسکله‌ها، سکوهای نفتی و تحقیقاتی، پایۀ پل‌های مختلف و تقریباً تمامی سازه‌های عمرانی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در چنین شرایطی ساختمان و سازه بایستی در ارتباط مستقیم با زمینی باشد که بر روی آن قرار می‌گیرد و بار کلیۀ این سازه‌ها توسط سیستم‌های مختلف پی و فونداسیون به زمین، منتقل گردد. بنابراین شناخت دقیق فونداسیون‌ها و زمین یا به عبارتی خاک بستر، جنبه‌های حائز اهمیتی در مهندسی عمران می‌باشند.

امروزه مهندسی خاک و پی تحت عنوان مهندسی ژئوتکنیک، شاخه‌ای از مهندسی عمران می‌باشد که به بررسی و حل مسائل مربوط به طراحی پی‌ها از ساده‌ترین تا پیچیده‌ترین آنها می‌پردازد. با توجه به اینکه طراحی پی به شناخت خاک بستر آن وابسته است، مهندسی ژئوتکنیک به طور خاص با شناخت مشخصات و ویژگی‌های خاک، پی و موضوعات مربوط به دینامیک خاک در ارتباط بوده و می‌توان چنین گفت که مبحث مهندسی ژئوتکنیک پایه و اساس مهندسی سازه است.

یک مهندس ژئوتکنیک علاوه بر اینها مباحث مربوط به تونل‌ها، سدهای خاکی و آزمایشگاه‌های مکانیک خاک را نیز در زمرۀ فعالیت‌های خود قرار می‌دهد.

ارتباط این گرایش با سایر گرایش های کارشناسی ارشد

این گرایش با گرایش راه و ترابری در ارتباط نزدیک می‌باشد.

دروس اصلی کارشناسی ارشد و دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دورۀ کارشناسی

تعداد واحدهای مقطع کارشناسی ارشد خاک و پی نیز مانند سایر گرایش‌های عمران در دوره پژوهش‌محور برابر 32 واحد است که شامل 24 واحد دروس تئوری و عملی، 2 واحد سمينار و 6 واحد پايان‌نامه است. در دوره آموزش‌محور نیز به جای 6 واحد پایان‌نامه، 6 واحد درس اختیاری گذرانده خواهد شد و در درس سمینار بر روی یک موضوع خاص تحقیق می‌شود. دروس اصلی گرایش خاک و پی عبارتند از:

ریاضیات عالی مهندسی ، مکانیک خاک پیشرفته، دینامیک خاک، مهندسی پی پیشرفته

همچنین برخی از دروس اختیاری این گرایش عبارتند از:

مکانیک سنگ، مکانیک محیط‌های پیوسته، روش‌های عددی در مکانیک خاک، روش اجزاء محدود، سدهای خاکی، مهندسی تونل، ژئوتکنیک دریائی، تحقیقات محلی در ساختگاه، ژئوتکنیک زیست محیطی، اندرکنش خاک و سازه، بهسازی خاک، آزمایشگاه مکانیک خاک پیشرفته، آزمایشگاه دینامیک خاک، تحقیق در عملیات و ...

از دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دوره کارشناسی می‌توان مکانیک خاک و آزمایشگاه مکانیک خاک، مهندسی پی، استاتیک، مقاومت مصالح، دینامیک خاک(درحد پیش زمینه) و ریاضیات را نام برد.

دانشگاه های مطرح در سراسر کشور

دانشگاه‌های تهران در زمینه خاک و پی دانشگاه‌های مطرحی به شمار می‌آیند. به طور خاص می‌توان دانشکده فنی دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران)، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی را نام برد. از دانشگاه‌های خارج از تهران نیز می‌توان به دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه شیراز اشاره کرد.

اساتید مطرح دانشگاهی در این گرایش

از اساتيد مطرح دانشگاهی در گرایش خاک و پی می‌توان به دکتر گتمیری (دانشگاه تهران، در کلیه زمینه‌ها)، دکتر فاخر (دانشگاه تهران، در زمینه شمع و سازه‌های دریائی)، دکتر قلندزاده (دانشگاه تهران، در زمینه‌های آزمایشگاهی)، دکتر اسلامی (دانشگاه امیرکبیر، در زمینه پی، شمع و CPTو بهسازی خاک)، دکتر فخاریان (دانشگاه امیرکبیر، درزمینه شمع و مدل‌سازی عددی)، دکتر امام (دانشگاه امیرکبیر، درزمینه مدل‌سازی عددی)، دکتر بهنیا (دانشگاه تهران، در زمینه خاک مسلح)، دکتر میرمحمدحسینی (دانشگاه امیرکبیر، در زمینه ژئوتکنیک لرزه‌ای)، دکتر پاک (دانشگاه صنعتی شریف، در زمینه ژئوتکنیک زیست محیطی) و ... اشاره کرد.

زمینۀ فعالیت، آیندۀ شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش

امکان ادامه تحصيل در گرايش خاک و پی در مقطع دکترا در داخل و خارج کشور وجود دارد. این گرایش دارای جنبه‌های اشتغال خوبی نیز چه در ایران و چه در خارج از کشور است. از آنجا که هر سازه بر روی فونداسیون و یا خاک بنا می شود، وجود مهندس خاک و پی در تمام کارهای عمرانی ضروری است.

در کشورهای در حال توسعه مانند ایران، همسو با سیاست‌های عمرانی، پروژه‌های سدسازی بسیار مورد توجه قرار گرفته است و به همین منظور شرکت‌های پیمانکاری با مهندسین ژئوتکنیک همکاری گسترده‌ای دارند. همچنین با توجه به گسترش ساخت و ساز، پهنه وسیعی از زمین‌هایی که قبلاً برای فعالیت‌های عمرانی به عنوان بستر مورد استفاده قرار نمی‌گرفت امروزه با کمک علم ژئوتکنیک، بهسازی و به بستری مناسب تبدیل شده‌اند. به همین علت تقریباً در تمامی پروژه‌های کوچک و بزرگ عمرانی مانند ساختمان‌سازی در کلان شهرها به ترسیم پروفیل خاک با استفاده از گمانه‌زنی، آزمایش‌های در محل و آزمایش‌های آزمایشگاهی نیاز می‌باشد. در همین راستا فارغ التحصیلان این گرایش می‌توانند در شرکتهای مشاور، آزمایشگاه‌های مکانیک خاک و دفاتر فنی شرکتهای پیمانکاری و يا در کارهای اجرایی مشغول به کار شوند. به طور کلی می‌توان گفت دانش‌آموختگان این دوره زمینه فنی کافی برای کار در آزمایشگاه‌های مکانیک خاک و تحقیقات صحرائی ژئوتکنیکی، پروژه‌های سدسازی، پروژه‌های بهسازی خاک، پروژه‌های زیست محیطی، پایدارسازی شیروانی‌ها، دیوارهای حائل، طراحی شالوده در تمامی پروژه‌های عمرانی از قبیل ساختمان‌ها و آسمان خراش‌ها، دیوارهای ساحلی، بستر راه‌ها و بزرگراه‌ها و خطوط راه‌آهن، پروژه‌های مترو و ... را دارا می‌باشند. از معروفترين مراکز و شرکتهای مرتبط با اين رشته می‌توان به وزارت راه و شهرسازی، شهرداری‌ها و شرکت‌های دریا - خاک - پی، هندسه پارس، هگزا، خاک مسلح، سابیر و کیسون اشاره کرد.

تعداد پذیرش دانشجو در دانشگاه های دولتی در سال 1390

گرایش خاک و پی دارای ظرفیت پذیرش نسبتا زیادی می‌باشد و همچنان به آن افزوده می‌شود. مقایسه آمارهای ارائه شده مربوط به آمار پذیرش در سالهای 1389 و 1390 حاکی از این مطلب است که در سال 1390 نسبت به سال 1389، افزایش 59 درصدی در ظرفیت پذیرش وجود داشته است.

در جدول زیر تعداد پذيرش دانشجو در سال 90 در دانشگاههای تهران و شهرستان بر اساس نوع پذيرش آورده شده است.

مهندسی عمران  (گرایش خاک و پی)

تعریف و هدف گرایش مهندسی و مدیریت ساخت

مهندسی و مدیریت ساخت يکی از گرایش­های دوره کارشناسی ارشد عمران است که از ترکیب دو زمینۀ مهندسی ساخت و مدیریت ساخت (که به مدیریت پروژه های عمرانی مرتبط می شود) ایجاد گردیده است.

در تمام جوامع پیشرفته امروزی، مدیریت اجرایی پروژه­ های بزرگ، نقش عمده­ای در پیشرفت‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی دارد. انجام مناسب و بهینه‌ هر پروژه در گروی مدیریت صحیح و اصولی آن می‌باشد، به ویژه در پروژه‌های عمرانی که با بخش‌های مختلفی مرتبط بوده و معمولاً افراد زیادی در آن فعالیت دارند. علاوه بر این، سرمایه­ گذاری­ هایی که در زمینه­ های ساخت پروژه­ های عمرانی انجام می­ گیرند ارقام بسیار بزرگی را شامل می‌شوند که بدون درنظر گرفتن مسائل علمی و برنامه­ ریزی­ های اصولی، بازده این سرمایه­ ها (با توجه به نقایص حاصل، اتلاف وقت و از دست رفتن کارایی پروژه در مدتی کمتر از عمر مفید آن) عملاً ناچیز خواهد بود. به عنوان مثال سازه­ های موجود در کشور علیرغم طراحی خوب و پیشرفته، درزمینه ساخت و اجرا دارای عیوب و نقص­ های زیادی هستند. همچنین در اجرای پروژه های عمرانی در اکثر موارد شاهد تأخیر در روند کار می­ باشیم. عدم شناخت این رشته توسط پیمانکاران محترم در ایران و عدم پذیرش فارغ التحصیلان این رشته در موقعیت های شغلی، خود دلیلی آشکار بر گمنام بودن این رشته در بازار کار و مبین قصور در امر اجرا و ساخت سازه­ هاست. این در حالی است که یک مهندس و مدیر ساخت میتواند با استفاده از نرم افزارها و تخصص خود، پروژه را با هزینه کمتر و کیفیت بهتر در زمان کمتر به انجام برساند.

با توجه به مطالب فوق می‌توان نتیجه گرفت که هدف دوره کارشناسی ارشد مهندسی و مدیریت ساخت، تربیت افرادی است که دارای توانایی­ های لازم جهت برنامه‌ریزی، هدایت و مدیریتِ اجرا و ساخت پروژه­های بزرگ عمرانی در سطح ملی، منطقه­ ای و شهری باشند. همچنین فارغ التحصیلان این رشته باید توانایی تحقیقاتی مناسب را جهت حل مسائلی که در زمینه ساخت و اجرا با آن روبرو می­ شوند، داشته باشند. این تحقیقات و پروژه­های تخصصی می­ تواند در مورد ارزیابی و کنترل پروژه­ های عمرانی، مدیریت پروژه و امور پیمان در ابعاد حقوقی، اقتصادی و اجرایی، شناخت انواع مصالح ساخت و روشهای ساخت، تجزیه و تحلیل عملیات ساخت و نگهداری پروژه­ های بزرگ، استفاده بهینه از ماشین آلات و روش­های ترمیم سازه­ ها باشد.

لازم به ذکر است، اولین دانشگاهی که این گرایش در مقطع کارشناسی ارشد در آن ارائه گردید، دانشگاه علم و صنعت ایران می‌باشد. پس از این دانشگاه، دو دانشگاه امیرکبیر و تهران نیز اقدام به پذیرش دانشجو در این رشته نمودند. در نهایت در دو سال اخیر(1390و1389) دانشگاه صنعتی شریف نیز به جرگه پذیرش‌کنندگان دانشجو در این گرایش اضافه شده است.

ارتباط این گرایش با سایر گرایش های کارشناسی ارشد

این گرایش با تمامی گرایش­های مهندسی عمران به لحاظ ماهیت ساخت و اجرای آنها در ارتباط نزدیک می‌باشد.

دروس اصلی کارشناسی ارشد و دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دورۀ کارشناسی

تعداد واحدهای مقطع کارشناسی ارشد مهندسی و مدیریت ساخت مانند سایر گرایش‌های عمران در دوره پژوهش­ محور برابر 32 واحد است که شامل 24 واحد دروس تئوری و عملی، 2 واحد سمينار و 6 واحد پايان­نامه است. در دوره آموزش­ محور نیز به جای 6 واحد پایان‌نامه، 6 واحد درس اختیاری گذرانده خواهد شد و در درس سمینار بر روی یک موضوع خاص تحقیق می‌شود. دروس اصلی گرایش زلزله عبارتند از:

روش­های ساخت(1)، اصول و مقررات پیمان، روش­های برنامه­ ریزی و کنترل پروژه، مدیریت کارگاه و ایمنی و تحلیل و طراحی سیستم­ ها

همچنین برخی از دروس اختیاری این گرایش عبارتند از:

مدیریت مالی و حسابداری پیشرفته، مدیریت ریسک، مدیریت ماشین­ آلات، ترمیم و تقویت سازه­ ها، تکنولوژی عالی بتن، روش­های ساخت(2)، اقتصاد مهندسی پیشرفته، تحقیق در عملیات، روش تحقیق و .....

از دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دوره کارشناسی نیز می‌توان دروس طراحی سازه های بتنی و فولادی را نام برد.

دانشگاه های مطرح در سراسر کشور

دانشگاه­ های صنعتی شریف و تهران به دلیل اسم و رسم ممتازی که دارند، برترین رتبه های کنکور را در این گرایش جذب می‌کنند، در حالیکه اساتید مطرح این گرایش در دو دانشگاه امیر کبیر و علم و صنعت ایران متمرکز هستند. از میان دانشگاه­ های آزاد نیز می­ توان به دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران اشاره کرد.

اساتید مطرح دانشگاهی در این گرایش

اساتيد مطرح دانشگاهی در گرایش مهندسی و مدیریت ساخت را می­توان با توجه به نوع تخصص و فعالیت­های پژوهشی، به دو زیر مجموعه مدیریت و ساخت تقسیم نمود:

مجموعه مدیریت: دکتر بانکی(امیرکبیر)، دکتر افشار(علم و صنعت)، دکتر هروی(تهران)، دکتر قلی پور(تهران)

مجموعه ساخت: دکتر قدوسی(علم و صنعت)، دکتر تدین(علم و صنعت)، دکتر رمضانیان پور(امیر کبیر)، دکتر خانزادی( علم و صنعت)

زمینۀ فعالیت، آیندۀ شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش

در این گرایش انواع روش‌های مدیریتی، پیمان‌ها و قراردادها، برآورد هزینه‌ها و انواع روش‌های اجرایی مطرح می‌شود، بنابراین فارغ التحصیلان این دوره زمینه فنی و علمی کافی برای احراز مشاغل زیر را دارند:

- همکاری با وزارتخانه­ ها و سازمان های مسئولِ اجرا و ساخت پروژه­ های عمرانی بزرگ نظیر وزارت نیرو، وزارت راه و شهرسازی، وزارت نفت، وزارت صنایع، سازمان برنامه و بودجه، شهرداری­ ها و سازمان نظام مهندسی.

- همکاری با مشاوران و سازندگان جهت مشارکت در برنامه­ ریزی و مدیریت ساخت  طرح های عمرانی.

- همکاری با مؤسسات آموزشی جهت ارائه دروس مهندسی ساخت و انتقال تجارب.

بنابر موارد گفته شده فارغ التحصیلان این رشته می­ توانند به عنوان مهندس ناظر و مجری در پروژه های عمرانی، دفاتر فنی شرکت­ های مشاور (در زمینه برنامه­ ریزی پروژه) و علی­ الخصوص شرکت­های پیمانکاری مشغول به­ کار شوند. لازم به توضیح است برای موفقیت در مشاغل مربوط به این رشته، علاوه بر توانایی‌های علمی، تجربه نیز عامل بسیار مهمی است.

تعداد پذیرش دانشجو در دانشگاه های دولتی در سال 1390

در جدول زير تعداد پذيرش دانشجو در سال 90 در دانشگاه های تهران و شهرستان بر اساس نوع پذيرش آورده شده است.

 

 

تعریف و هدف گرایش راه و ترابری

در گذشته از رشته مهندسی عمران با عنوان مهندسی راه و ساختمان نام برده می‌شد (راه: راه و ترابری، ساختمان: سازه) که اين موضوع خود بیانگر ریشه‌دار بودن گرايش راه و ترابری در مهندسی عمران می‌باشد.

مهندسی راه و ترابری گرایشی است که در آن اصول و استانداردهای نوين در ساخت راه‌های جديد و بهسازی راه‌های قديمی مورد توجه و پژوهش قرار می‌گيرد. در این گرایش به صورت خاص به طرح هندسی انواع راه‌های ارتباطی (اعم از راه‌های درون شهری، برون شهری، راه‌آهن، فرودگاه و ...) و مباحث مربوط به طراحی روسازی، زيرسازی، مديريت و نگهداری و تحليل ترافيکی راه‌ها پرداخته می‌شود. همچنين طراحی مسيرهای خاص از جمله طراحی تونل، طراحی پل و مشخصات فنی و مهندسی آنها نيز از مواردی است که در اين گرایش مطرح است.

هدف این دوره، آموزش افرادی است که در نهایت دارای توانایی‌های لازم جهت طراحی و نظارت بر اجرای پروژه‌های تخصصی در زمینه مهندسی راه و ترابری گردند و ضمناً توان تحقیقاتی کافی جهت حل مسائلی که در این زمینه‌ها با آن روبرو می‌شوند را دارا باشند. همانگونه که پیشتر گفته شد این پروژه‌های تخصصی می‌تواند شامل راه، راه‌آهن، فرودگاه، حمل و نقل و ترابری باشد. کشورهای پيشرفته نظير آمريکا، استراليا، آلمان و انگليس در عرصه پژوهشی در رشته راه و ترابری پيشتاز بوده و برای آن امتيازات خاصی قائل می‌باشند، به عنوان مثال دولت آمريکا سالانه ميلياردها دلار صرف پروژه‌های تحقيقاتی اين رشته می‌کند.

ارتباط این گرایش با سایر گرایش های کارشناسی ارشد

این گرایش با گرایش مکانیک خاک و پی و برنامه‌ریزی حمل و نقل در ارتباط نزدیک می‌باشد.

دروس اصلی کارشناسی ارشد و دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دورۀ کارشناسی

تعداد واحدهای مقطع کارشناسی ارشد راه و ترابری مثل تمام گرایش‌های عمران در دوره پژوهش‌محور برابر 32 واحد است که شامل 24 واحد دروس تئوری و عملی، 2 واحد سمينار و 6 واحد پايان‌نامه است. در دوره آموزش‌محور نیز به جای 6 واحد پایان‌نامه، 6 واحد درس اختیاری گذرانده خواهد شد و در درس سمینار بر روی یک موضوع خاص تحقیق می‌شود. دروس اصلی گرایش راه و ترابری عبارتند از:

ریاضیات مهندسی پيشرفته، طرح هندسی راه پیشرفته، روسازی راه پیشرفته، مهندسی ترافیک پیشرفته

همچنین برخی از دروس اختیاری این گرایش عبارتند از:

طرح و محاسبه راه‌آهن، مهندسی تونل، مهندسی پل، طراحی فرودگاه، اصول مهندسی بنادر، مديريت و نگهداری راه، آزمايشگاه قير و آسفالت، مکانیک خاک پیشرفته، تکنولوژی عالی بتن، روش اجزاء محدود، برنامه‌ريزی حمل و نقل، تقاضا در حمل و نقل، تحقيق در عمليات، ايمنی در ترافيک و .....

از دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دوره کارشناسی می‌توان طرح هندسی راه(راهسازی)، روسازی و مهندسی ترافیک را نام برد.

دانشگاه های مطرح در سراسر کشور

دانشگاه‌های تهران در زمینه راه و ترابری و حمل و نقل دانشگاه‌های مطرحی به شمار می‌آیند. به طور خاص می‌توان دانشگاه‌های شریف، تهران، علم و صنعت، امیرکبیر، تربیت مدرس و خواجه نصیر را نام برد که از آن ميان مطرح‌ترين اساتيد کشور در اين گرايش در دو دانشگاه علم و صنعت و تربيت مدرس متمرکز می‌باشند. از دانشگاه‌های خارج از تهران نیز می‌توان به دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشگاه گیلان و دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین اشاره کرد.

در ميان دانشگاههای آزاد، دانشگاه آزاد تهران جنوب و علوم و تحقيقات در اين رشته مطرح می‌باشند. به‌طوريکه اکثر اساتيد دانشگاه تهران جنوب از میان اعضای هيئت علمی دانشگاههای علم و صنعت، تربيت مدرس و خواجه نصير انتخاب شده‌اند.

اساتید مطرح دانشگاهی در این گرایش

از اساتيد مطرح دانشگاهی گرایش راه و ترابری می‌توان دکتر علی منصور خاکی، دکتر جليل شاهی، دکتر محمود عامری، دکتر حمید بهبهانی، دکتر نادر طباطبایی، دکتر محمود صفارزاده، دکتر سعيد منجم، دکتر اسماعیل آیتی، دکتر بهنام امينی و ... را نام برد.

زمینۀ فعالیت، آیندۀ شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش

امکان ادامه تحصيل در گرايش راه و ترابری در مقطع دکترا در داخل کشور وجود دارد و باتوجه به اهمیت خاص این رشته در دیگر کشورها، گرفتن بورس برای ادامه تحصيل در دانشگاههای معتبر خارج از کشور نيز امکان‌پذیر می‌باشد. همچنین فارغ التحصيلان آن می‌توانند راحت‌تر از فارغ التحصيلان ساير رشته‌ها به عنوان هيئت علمی در دانشگاههای کشور مشغول به کار شوند.

از جنبه آينده شغلی اگرچه گرایشراه و ترابرینسبت بهگرایش‌های ديگر عمران نظير سازه، زلزله و خاک و پی فرصت های کاری کمتری دارد، اما بدلیل اينکه فارغ التحصیلان نسبتا کمی دارد ، دارای بازار کار نسبتاً خوبی می‌باشد.

فارغ التحصیلان گرایش راه و ترابری می‌توانند در ادارات راه و ترابری استان‌ها، سازمان‌های برنامه و بودجه استان‌ها، شهرداری‌ها، سازمان‌های حمل و نقل و ترافیک، مهندسین مشاور و دفاتر فنی شرکتهای پيمانکاری که در هر یک از زمینه‌های مرتبط با راه یا ترافیک فعالیت دارند مشغول به کار شوند. همچنين اگر قصد کار اجرایی داشته باشند می‌توانند در کارگاههای شرکتهای پیمانکاری که اکثراً محل کارگاه آنها خارج از شهر است به کار بپردازند. یکی ازدلایلی که بیشتر، آقایان این گرایش را انتخاب می کنند، محیط کاری خاص آن است، چونممکن است محل کار آنها خارج از شهر باشد.

از معروفترين مراکز و شرکتهای مرتبط با اين گرایش می‌توان به وزارت راه و شهرسازی، سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، پژوهشکده حمل و نقل، شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی، شرکت مطالعات جامع حمل و نقل و ترافيک تهران، شرکت مهندسين مشاور مترا، مرکز تحقيقات حمل و نقل طراحان پارسه، شرکت مهندسين مشاور رهروان عمران، شرکت مهندسين مشاور طرح هفتم، شرکت مهندسان مشاور پاسيلو، گروه مهندسين مشاور هرازراه، مهندسين مشاور گذرراه و شرکت راهسازی و عمران ايران اشاره کرد.

تعداد پذیرش دانشجو در دانشگاه های دولتی در سال 1390

گرايش راه و ترابری دارای ظرفيت پذيرش دانشجوی نسبتاً کمی است و البته علاقمندان خاص خود را دارد. در جدول مقابل تعداد پذيرش دانشجو در سال 90 در دانشگاههای تهران و شهرستان بر اساس نوع پذيرش آورده شده است.

 

تعریف و هدف گرایش مهندسی آب و فاضلاب

با تشکیل شرکت های آب و فاضلابِ شهرها در کل کشور و ضرورت اجرای طرح های مربوطه، به همراه نظارت و بهره­ برداری بهینه از آنها، همچنین وجود مشکلات آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی و فاضلابهای صنعتی، تأمین آب و انتقال آن در شهرها، لزوم آموزش متخصص در این زمینه از اولویت برخوردار است.

دوره کارشناسی ارشدمهندسی آب و فاضلاب با دو گرایش عمرانِ آب و فاضلاب و تأسیسات(مکانیک) آب و فاضلاب، به مطالعه و شناسایی هرچه عمیق­ تر مسائل آب و فاضلاب می­ پردازد. فارغ التحصیلان این دوره دارای توانایی ها و قابلیت های زیر می­باشند:

·          توانایی در تجزیه و تحلیل کنترل کیفیت منابع آب جهت مصارف آب شرب و صنعتی

·          توانایی در تجزیه و تحلیل، شناخت و بررسی فرآیندهای مختلف تصفیه آب و فاضلاب

·          توانایی در تجزیه و تحلیل و کنترل عوامل طراحی در شبکه جمع­ آوری آبهای سطحی و فاضلاب و تصفیه­ خانه فاضلاب

·          بررسی استفاده از فاضلاب های تصفیه شده و تجزیه و تحلیل اثرات زیست محیطی ناشی از فاضلاب ها

·          برنامه­ ریزی و مدیریت در زمینه اجرای پروژه‌های آب و فاضلاب و بهره ­برداری اقتصادی از شبکه­ها و تصفیه‌خانه­ های آب و فاضلاب

·          ایجاد توانمندی جهت پذیرش مسئولیت در اداره آب و فاضلاب شهرها

لازم به ذکر است که تنها گرایش عمرانِ آب و فاضلابِ این دوره مخصوص رشته مهندسی عمران می­باشد و برای گرایش تأسیسات(مکانیک) آب و فاضلاب آن، از میان مهندسان مکانیک(جامدات و سیالات) دانشجو پذیرفته می­شود.

ارتباط این گرایش با سایر گرایش های کارشناسی ارشد

این دوره می­تواند مکملی برای دوره­ های دیگر کارشناسی ارشد عمران مثل محیط زیست باشد.

دروس اصلی کارشناسی ارشد و دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دورۀ کارشناسی

تعداد واحدهای مقطع کارشناسی ارشد آب و فاضلاب برابر 32 واحد است که شامل 24 واحد دروس تئوری و عملی، 2 واحد سمينار و 6 واحد پايان­نامه است.

دروس اصلی گرایش آب عبارتند از:

ریاضیات مهندسی، طراحی ایستگاه های پمپاژ، فرآیندهای تصفیه آب و فاضلاب و آزمایشگاه، خطوط انتقال و شبکه توزیع آب، شبکه جمع­ آوری و خطوط انتقال آبهای سطحی و فاضلاب.

همچنین برخی از دروس اختیاری این گرایش عبارتند از:

طراحی منابع و تصفیه­ خانه­ های آب و فاضلاب، استانداردهای مواد و مصالح ساختمانی، رسوب گذاری و روش های پیشگیری، مهندسی محیط زیست و اکولوژی و ...

از دروس موردنیاز از دوره کارشناسی می­توان دروس هیدرولوژی مهندسی، آبهای زیرزمینی، اقتصاد مهندسی، متره و برآورد پروژه، مکانیک سیالات و هیدرولیک را نام برد.

دانشگاه های مطرح در سراسر کشور

به طور خاص می‌توان دانشگاه صنعت آب و برق شهید عباسپورتهران را نام برد.

در دانشگاه های آزاد نیز می­توان به دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران اشاره کرد.

اساتید مطرح دانشگاهی در این گرایش

از اساتيد مطرح دانشگاهی گرایش آب می‌توان دكتر گاگيك بدليانس، دکتر فاضلی، دكتر تیزقدم، دكتر رزاقی‌زاده، دکتر رشیدی، و .... را نام برد.

زمینۀ فعالیت، آیندۀ شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش

امکان ادامه تحصیل در این گرایش در مقطع دکترا در داخل و خارج کشور وجود دارد.

از جنبه آينده شغلی وزارت جهاد سازندگی، وزارت نیرو، اداره آب و فاضلاب شهرها، و بخش خصوصی و ... از جمله مراکز جذب فارغ‌التحصیلان این دوره است.

تعداد پذیرش دانشجو در دانشگاه های دولتی در سال 1390

در جدول زير تعداد پذيرش دانشجو در سال 90 در دانشگاه های تهران و شهرستان بر اساس نوع پذيرش آورده شده است.

 

تعریف و هدف گرایش سازه های دریایی

گرایش سازه‌های دریایی شامل سه بخش onshore،nearshoreوoffshoreمی باشد.دربخش on shoreوnear shoreبه تحلیل وطراحی سازه‌های ساحلی ونزدیك ساحل ماننداسكله‌های فولادی و بتنی،موج‌شكن‌ها، خطوط لوله ساحلی و همچنین تحلیل جریانات رسوب،تثبیت سواحل و... پرداخته می‌شود. دربخش offshore نیز تحلیل وطراحی سازه های دورازساحل مانندسكوهای نفتی،خطوط لوله كف دریا در آب های عمیق و... مدنظر است.

دركشورهای پیشرفته گرایش سازه های دریایی به سه بخش مهندسی دریا،مهندسی سواحل و مهندسی سازه‌های دریایی تقسیم می­ شود كه در كشور ما كلیه این گرایش ها تحت عنوان سازه های دریایی ارایه می شود.

هدف دورۀ کارشناسی ارشد سازه‌های دریایی آموزش افرادی است که با شناخت کافی از اصول طراحی سازه­ها و نیز آشنایی با کارهای دریایی، دارای توانایی‌های لازم جهت طراحی و نظارت بر اجرای پروژه­ های تخصصی این گرایش بوده و ضمناً توان تحقیقاتی کافی جهت حل مسائلی که در این زمینه­ ها با آن روبرو می­ شوند را دارا باشند. این پروژه­ های تخصصی می­تواند شامل انواع اسکله­ ها، موج­شکن­ ها، سکوهای دریایی، دیوارهای ساحلی و تأسیسات حفاظتی سواحل، ستون های مهاربند و کلیه تأسیسات بندری باشد.

ارتباط این گرایش با سایر گرایش های کارشناسی ارشد

این گرایش با گرایش­های سازه و آب و تا حدودی سازه‌های هیدرولیکی در ارتباط می­باشد.

دروس اصلی کارشناسی ارشد و دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دورۀ کارشناسی

تعداد واحدهای مقطع کارشناسی ارشد سازه‌های دریایی برابر 32 واحد است که شامل 24 واحد دروس تئوری و عملی، 2 واحد سمینار و 6 واحد پایان­ نامه است. دروس اصلی گرایش سازه­ های دریایی عبارتند از:

ریاضیات مهندسی پیشرفته، مبانی هیدرولیک دریا، دینامیک سازه­ های دریایی، ژئوتکنیک دریایی و اصول طراحی سازه­ های متعارف دریایی.

همچنین برخی از دروس اختیاری این گرایش عبارتند از:

سکوهای دریایی، طراحی بنادر، مهندسی سواحل، روش اجزاء محدود، اجرای سازه­ های دریایی و روش­های عددی در مهندسی دریا و ...

دانشگاه های مطرح در سراسر کشور

این گرایش نخستین بار در سال 1376 دردانشگاه تهران(دانشكدۀفنی) ارائه شده است .مطرح ترین دانشگاه‌های كشور در زمینۀ گرایش سازه های دریایی به ترتیب عبارتند از :دانشگاه تهران(دانشكدۀفنی)، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه صنعتی خواجه نصیر، دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه صنعتی امیركبیر (بندرعباس). ضمناً این گرایش در دانشگاه های تبریز،صنعتی سهند تبریز،گیلان و هرمزگان نیز ارائه می‌گردد.

اساتید مطرح دانشگاهی در این گرایش

بهترین اساتید درقطب سازه های دریایی كشور، در دانشكدۀ فنی دانشگاه تهران،حاضرمی­ باشند. از اساتید بنام این گرایش می­ توان به دكتر خسروبرگی، دكتر گتمیری، دكترفاخر، دكتربهاری، دكتردولتشاهی، دكترآقاكوچك، دكتر شفیعی­ فر، دكترگل­ افشانی و ... اشاره كرد.

زمینۀ فعالیت، آیندۀ شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش

امکان ادامه تحصیل در مقطع دکترای سازه‌های دریایی در داخل کشور، در دانشگاه تهران وجود دارد. این در حالی است که فارغ التحصیلان این گرایش می­ توانند در گرایش‌های سازه یا آب نیز ادامه تحصیل دهند. همچنین گرفتن بورس برای ادامه تحصیل در خارج از کشور نیز امکان­ پذیر است. بهترین دانشگاه­ های دنیا در زمینه سازه‌های دریایی دانشگاه تگزاس امریكا و دانشگاه دلف هلند می­ باشند.

از جنبه آینده شغلی، سازه های دریایی بدلیل مرتبط بودن با صنعت نفت و گاز، نسبت به سایر گرایش‌های عمران دارای بازاركار بهتر و درآمد بالاتری است.فارغ التحصیلان این گرایش، جهت تحلیل و طراحی سازه های دریایی باید در دفاتر مهندسین مشاور در شهر تهران مشغول بكار شوند و برای كارهای اجرایی باید در جنوب و یا شمال كشور  (البته باحقوق و دستمزد بالا) مستقرشوند.

معروفترین مراکز و شرکتهای فعال در زمینه سازه های دریایی اكثراً دولتی و نیمه دولتی هستند مانند قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا  (و زیرمجموعه های آن)، صدرا، ایزوایكو، تأسیسات دریایی و... ازشركتهای خصوصی فعال درزمینۀ سازه های دریایی میتوان به شرکت‌های كیسون،هندسۀ پارس،تهران بركلی،سازه پردازی و ... اشاره كرد.

تعداد پذیرش دانشجو در دانشگاه های دولتی در سال 1390

در جدول زیر تعداد پذیرش دانشجو در سال 90 در دانشگاه های تهران و شهرستان بر اساس نوع پذیرش آورده شده است.

 

تعریف و هدف گرایش سازه های هیدرولیکی

کارشناسی ارشد سازه‌های هیدرولیکی یکی از گرایش‌های کارشناسی ارشد عمران است که در زمینه تحلیل و طراحی سازه‌هایی که به نوعی با آب سروکار داشته و در ساختمان‌های هیدرولیکی به‌کار برده می‌شوند، فعالیت دارد. در واقع اين گرايش ترکیبی از گرایش‌های سازه و آب می‌باشد.این گرايش همچنین با مباحث مطرح شده در هر دو موضوع مهندسی محیط زیست وبهداشت نیز ارتباط دارد. البته همانطور که عنوان شد، تأکید بیشتر این گرایش بر روی طراحی و محاسبه‌سازه‌های مرتبط با آب می‌باشد و مطالعات هیدرولوژیکی چندان در حیطه‌ مباحثاین گرایش نیست.

اگر بخواهیم صادقانه در مورد این گرایش اظهار نظر کنیم، باید بگوییم که سازه‌های هیدرولیکی گرایشی است کاملاً ابتکاری که نظیر آن را فقط می‌توان در کشور هلند یافت؛ چرا که یکی از چالش‌های پیش رو برای دولتمردان هلندی حفظ تمامیت ارضی کشور در مقابل بالا آمدن سطح آب دریا است. اما ضرورت این گرایش در ایران با توجه به رشد جمعیت و نگرش تازه‌ای که در سالهای اخیر به استفادۀ بهینه از آبهای کشور، در جهت تأمین آب آشامیدنی صورت گرفته و نیز تمرکز توجه بر امور مربوط به سدسازی، کاملاً مشهود است و همین موضوع نیاز به وجود متخصصین در زمینه‌های مختلف و نیز در سطوح مختلف صنعتِ آب را پررنگ‌تر می‌سازد.

مهندسین عمران، از گرایش سازه‌های هیدرولیکی به مارماهی تعبیر می‌کنند. اما چرا مارماهی؟ پاسخ این پرسش بسیار روشن است. با انتخاب این گرایش، يک مهندس عمران توانایی پیدا می‌کند که هم کارهای سازه‌ای انجام دهد و هم کارهای آبی، از جمله وارد شدن به بحث‌های منابع آب که خاص رشته‌های آب و محیط زیست است. اما واقعیت چیزیست کاملاً متفاوت و تلخ. چرا که در واقع يک مهندس سازه‌های هیدرولیکی در هیچ یک از گرایش‌های فوق نمی‌تواند به چنان تبحری دست یابد که دیگران دست می‌یابند. لذا در موقعیت‌های کاری قطعاً پله‌ای پایین‌تر از مهندسان سازه‌ای و آبی خواهد بود.

با اینکه نباید از نکات فوق به هنگام انتخاب این گرایش غافل شد، اما روی هم رفته کارشناسی ارشد سازه‌های هیدرولیکی گرایشی است که يک مهندس عمران همانند همان مارماهی در آن آزاد است و قابلیت انعطاف دارد. این خود حسن بسیار بزرگی است در سیستم بسته آموزشی ایران! برای مثال دانشجویان این گرایش امکان انتخاب درسهای اصلی گرایش سازه، زلزله و آب یا حتی محیط زیست را جهت دروس اختیاری دارند.

ارتباط این گرایش با سایر گرایش های کارشناسی ارشد

این گرایش با گرایش سازه، آب و سازه‌های دریایی در ارتباط نزدیک است.

دروس اصلی کارشناسی ارشد و دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دورۀ کارشناسی

تعداد واحدهای مقطع کارشناسی ارشد سازه‌های هیدرولیکی مانند سایر گرایش‌های عمران در دوره پژوهش‌محور برابر 32 واحد است که شامل 24 واحد دروس تئوری و عملی، 2 واحد سمينار و 6 واحد پايان‌نامه است. در دوره آموزش‌محور به جای 6 واحد پایان‌نامه، 6 واحد درس اختیاری گذرانده خواهد شد و در درس سمینار بر روی یک موضوع خاص تحقیق می‌شود. دروس اصلی گرایش سازه های هیدرولیکی عبارتند از:

ریاضیات مهندسی پیشرفته، هیدرولیک پیشرفته، طراحی هیدرولیکی سازه‌ها و روش اجزاء محدود

همچنین برخی از دروس اختیاری این گرایش عبارتند از:

هیدرودینامیک، سدهای خاکی، سدهای بتنی، دینامیک سازه‌ها،اندرکنش آب و سازه، مکانیک محیط‌های پیوسته، هیدرولیک محاسباتی، آبهای زیرزمینی و ...

از دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دوره کارشناسی می‌توان مکانیک سیالات، هیدرولیک، دینامیک، دینامیک سازه‌ها (در حد آشنایی)، آبهای زیر‌زمینی و ریاضیات را نام برد.

دانشگاه های مطرح در سراسر کشور

دانشگاه‌های تهران در زمینه سازه‌های هیدرولیکی دانشگاه‌های مطرحی به شمار می‌آیند. به طور خاص می‌توان دانشگاه‌های تربیت مدرس، امیرکبیر و صنعتی شریف را نام برد که هرکدام از این دانشگاهها با توجه به توان علمی و کادر هیئت علمی خود در یکی از زمینه‌های سازه و آب مطرح بوده و عمده پژوهش‌های آنها در همین زمینه انجام می‌گیرد.

- دانشگاه تربیت مدرس (واقعاً به اصالت گرایش پایبند است، خصوصاً اگر داوطلبان بتوانند با پروفسور احمدی کار کنند.)

- دانشگاه امیر‌کبیر (در زمینه سازه‌ای فعالیت دارد و بیشتر مناسب کسانی است که به کارهای سازه‌ای علاقه‌مند بوده و در آینده قصد دارند در گرایش سازه ادامه تحصیل دهند.)

- دانشگاه صنعتی شریف ( دانشجو کاملاً آزاد خواهد بود که به علاقه خود بپردازد اما عملاً در انتها باید برای ادامه تحصیل فقط دکتری آب را انتخاب کند.)

- دانشگاه تهران (باتوجه به کارهای پژوهشی که تاکنون صورت گرفته، بیشتر در زمینه آب فعال می‌باشد.)

اساتید مطرح دانشگاهی در این گرایش

از اساتيد مطرح دانشگاهی گرایش سازه‌های هیدرولیکی می‌توان پروفسور شمسایی، پروفسور برقعی، دکتر قائمیان، دکتر جعفر زاده، پروفسور گل‌افشانی، پروفسور خویی، پروفسور لطفی، پروفسور ذراتی، پروفسور احمدی، پروفسور محمدی، پروفسور نمین، پروفسور برگی، و دکتر میرزا بزرگ را نام برد.

زمینۀ فعالیت، آیندۀ شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش

امکان ادامه تحصيل در گرايش سازه‌های هیدرولیکی در مقطع دکترا در داخل کشور وجود دارد. دانشگاه هایی مانند تهران، تربیت مدرس و سهند تبریز دارای مقطع دکترای سازه هیدرولیکی هستند ولی بطور کلی انتخاب‌ها در ایران بسیار کم است. اما شرایط برای ادامه تحصیل در خارج از کشور بسیار بیشتر فراهم می‌باشد، تا این حد که می‌توان حتی در رشته مکانیک، در برخی موضوعات مانند مدل‌سازی جریان‌های زیستی در بدن به پژوهش پرداخته و حرفی هم برای گفتن داشت.

فارغ التحصیلان این دوره می‌توانند با وزارتخانه‌ها و سازمانهای مسئول اجرای طرحهای عمرانی در زمینه آبرسانی مانند وزارت نیرو، وزارت کشاورزی، وزارت راه و شهرسازی و شهرداری‌ها همکاری داشته باشند. همچنین همکاری با مهندسین مشاور سدسازی و منابع آب، نظارت بر اجرای پروژه‌های موضوع فعالیت این شرکت‌ها و مشارکت در طراحی سازه‌های هیدرولیکی نظیر سدها، اسکله‌ها، کانال‌های آبرسانی و ... از دیگر زمینه‌های کاری فارغ‌التحصیلان این گرایش است.

در هر یک از موارد فوق فازهای طراحی سازه‌های هیدرولیکی، اجرا و نظارت بر آنها بطور مستقیم زیر نظرمهندسان سازه‌های هیدرولیکی انجام می‌شود که این خودبازار کار مناسبی را برای مهندسان سازه‌های هیدرولیکی فراهم می‌کند. البته فارغ التحصیلان سازه‌های هیدرولیکی می‌توانند در شاخه‌های دیگر مانند سازه، آب و سازه‌های دریایی نیز مشغول بکارشوند.

از معروفترين مراکز و شرکتهای مرتبط با اين رشته می‌توان به آب نیرو، مپنا، مهاب قدس، مشانیر و ... اشاره کرد.

تعداد پذیرش دانشجو در دانشگاه های دولتی در سال 1390

در جدول زیر تعداد پذيرش دانشجو در سال 90 در دانشگاههای تهران و شهرستان بر اساس نوع پذيرش آورده شده است.

مهندسی عمران (گرایش سازه‌های هیدرولیکی)

 تعریف و هدف گرایش برنامه‌ریزی و حمل و نقل

برنامه‌ریزی حمل و نقل یکی از گرایش های عمران دربخش تحصیلات تکمیلی است که دارای نقاط مشترک بسیاری با گرایش راه و ترابری می­ باشد. موضوعات تحت پوشش گرایش حمل و نقل را در یک تقسیم بندی کلی می توان به چهار دستۀ حمل و نقل دریایی، ریلی، هوایی و جاده ای تقسیم نمود که با جزئیات بیشتر به شرح زیر می‌باشند:

- برنامه ریزی حمل و نقل شامل: مدیریت سیستم­های حمل و نقل، مطالعه تولید، توزیع و جذب سفر، مکان­ یابی احداث پارکینگ­ها و ......

- سیستم­های هوشمند حمل و نقل شامل: طراحی چراغ های راهنمایی با زمانبندی­ های هوشمند و تسهیلات هوشمند حمل و نقل (مانند تشخیص تصادفات، فاصله ایمنی وسایل نقلیه،پارکینگ های هوشمند و ....)

- ایمنی ترافیک، تصادفات و ریسک شامل: بهبود ایمنی معابر و راه ها، تعیین نقاط حادثه خیز، مدلسازی و پیش بینی تصادفات و ......

- حمل و نقل ریلی شامل: طراحی خطوط حمل و نقل ریلی بین شهری و درون شهری، برنامه ریزی ایستگاه ها و فواصل زمانی حرکت قطارها

- حمل و نقل هوایی و دریایی شامل: برنامه ریزی حمل و نقل هوایی و دریایی و طرح فرودگاه ها و بنادر

- مهندسی ترافیک شامل: مدلسازی جریان ترافیک با و یا بدون استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری، بررسی تأثیرات پارامترهای جریان ترافیک مانند سرعت، حجم و تاخیر برمصرف سوخت و محیط زیست، بررسی رفتار رانندگان در تحلیل­های ترافیکی، فرهنگ سازی ترافیک و ......

ارتباط این گرایش با سایر گرایش های کارشناسی ارشد

این مجموعه با مجموعه راه و ترابری در ارتباط می­ باشد.

دروس اصلی کارشناسی ارشد و دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دورۀ کارشناسی

تعداد واحدهای مقطع کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی حمل و نقل مانند سایر گرایش‌های عمران در دوره پژوهش‌ محور برابر 32 واحد است که شامل 24 واحد دروس تئوری و عملی، 2 واحد سمينار و 6 واحد پايان­ نامه است. در دوره آموزش­ محور نیز به جای 6 واحد پایان‌نامه، 6 واحد درس اختیاری گذرانده خواهد شد و در درس سمینار بر روی یک موضوع خاص تحقیق می‌شود. دروس اصلی گرایش حمل و نقل عبارتند از:

تحلیل سیستم های حمل و نقل، مهندسی ترافیک پیشرفته، برنامه ریزی حمل و نقل،تحقیق در عملیات و تقاضا در حمل و نقل

همچنین برخی از دروس اختیاری این گرایش عبارتند از:

حمل و نقل هوایی، حمل ونقل دریایی، اقتصاد حمل و نقل،لوجستیک، طراحی فرودگاه، ایمنی در ترافیک و .....

از دروس کارشناسی مهم مورد نیاز برای این گرایش از دوره کارشناسی می‌توان مهندسی ترافیک و مهندسی ترابری را نام برد.

دانشگاه های مطرح در سراسر کشور

دانشگاه‌هایی که گرایش برنامه‌ریزی حمل و نقل را ارائه می‌کنند عبارتند از:

دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین و دانشگاه اصفهان که در این میان دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه علم و صنعت از سایرین مطرح‌تر هستند.

اساتید مطرح دانشگاهی در این گرایش

از اساتيد مطرح دانشگاهی گرایش راه و ترابری می‌توان دکتر هدایت ذکایی آشتیانی، دکتر حسین پورزاهدی، دکتر شهریار افندی زاده، دکتر جليل شاهی، دکتر محمود عامری، دکتر افشين شريعت مهيمنی، دکتر محمود صفارزاده، دکتر امیررضا ممدوحی، دکتر بهنام امينی و ... را نام برد.

زمینۀ فعالیت، آیندۀ شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش

بر خلاف گرایش راه و ترابری، مهندسین حمل و نقل معمولاً در داخل شهرها به فعالیت مشغولند. از نظر جذب در بازار کار نیز اگر چه این گرایش میزان استخدام پایین‌تری دارد، ولی چون متخصص در این زمینه زیاد نیست، استخدام به آسانی صورت می‌پذیرد.

فارغ التحصیلان گرایش حمل و نقل عموماًجذب مهندسان مشاور، واحدهاو ادارات مختلف راه و ترابری، شهرداری ها، سازمان های حمل و نقل ترافیک و شرکت‌های مطالعات جامع حمل و نقل می گردند. همچنین زمینه مناسبی جهت ادامه تحصیل و نیز فعالیت های آموزشی و آکادمیک برای آنها وجود دارد، بطوریکه امکان ادامه تحصیل در گرایشحمل ونقل در مقطع دکترا در داخل کشور فراهم بوده و از نظر ادامه تحصیل در خارج از کشور نیز این گرایش از موقعیت بسیار خوبی برخوردار می­باشد.

از معروف ترين مراکز و شرکتهای مرتبط با اين رشته می­توان به وزارت راه و شهرسازی، سازمان راهداری و حمل و نقل جاده­ای، پژوهشکده حمل و نقل، شرکت راه­ آهن جمهوری اسلامی، سازمان بنادر و کشتیرانی، سازمان بنادر و دریانوردی، شرکت مطالعات جامع حمل و نقل و ترافيک تهران، شرکت مهندسين مشاور رهروان عمران و شرکت مهندسين مشاور طرح هفتم اشاره کرد.

تعداد پذیرش دانشجو در دانشگاه های دولتی در سال 1390

در جدول زير تعداد پذيرش دانشجو در سال 90 در دانشگاههای تهران و شهرستان بر اساس نوع پذيرش آورده شده است.

مهندسی عمران- گرایش برنامه ریزی حمل و نقلیا گرایش برنامه‌ریزی حمل و نقل

تعریف و هدف گرایش مهندسی عمران-آب

با توجه به اینکه توسعه کشور در زمینه‌های کشاورزی، صنعتی،عمران و …بستگی به میزان آب قابل استفاده دارد، می‌توان صنعت آب در ایران را در زمره صنایع مادر به حساب آورد. دورۀ کارشناسی ارشد آب به منظور تربیت متخصصانی تدوین شده است که بتوانند در زمینه‌های شناخت منابع آب و کنترل و بهسازی کیفیت منابع آب اطلاعات لازم رابه دست آورند تا بتوانند در مراحل مختلف طراحی، نظارت و مدیریت پروژه‌های آب کار کنند.

این دوره کارشناسی ارشد خود شامل سه گرایش اصلی هیدرولیک، هیدرولوژی و مدیریت و برنامه­ ریزی منابع آب می­ باشدکه دارای واحدهای اجباری مشترک بوده و در دروس اختیاری، دانشجو می­تواند در یکی از این سه گرایش اصلی واحدها را بگذراند و تخصص پیدا کند. لازم به ذکر است که این دوره کارشناسی ارشد، تنها مخصوص رشته مهندسی عمران نبوده و از میان مهندسین مکانیک(حرارت و سیالات) و کشاورزی(آبیاری) نیز دانشجو می­ پذیرد.

ارتباط این گرایش با سایر گرایش های کارشناسی ارشد

این دوره می­ تواند مکملی برای دوره­ های دیگر کارشناسی ارشد عمران باشد که مهمترین آنها سازه‌های هیدرولیکی و سازه‌های دریایی است.

دروس اصلی کارشناسی ارشد و دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دورۀ کارشناسی

در گرایش آب نیز مانند سایر گرایش‌های کارشناسی ارشد عمران، تعداد واحدهای مقطع کارشناسی ارشد در دوره پژوهش ­محور برابر 32 واحد است که شامل 24 واحد دروس تئوری و عملی، 2 واحد سمينار، و 6 واحد پايان­ نامه است. در دوره آموزش­ محور نیز به جای 6 واحد پایان‌نامه، 6 واحد درس اختیاری گذرانده خواهد شد و در درس سمینار بر روی یک موضوع خاص تحقیق می‌شود. دروس اصلی گرایش آب عبارتند از:

ریاضیات مهندسی پيشرفته، هیدرولیک پیشرفته، هیدرولوژی مهندسی پیشرفته، روش­های عددی در مهندسی آب و تحلیل سیستمهای منابع آب(1)

همچنین برخی از دروس اختیاری این گرایش عبارتند از:

مبانی هیدرولیک دریا، تحلیل سیستم های منابع آب(2)، آبهای زیرزمینی، مهندسی رودخانه، روش اجزاء محدود، هیدرودینامیک، طراحی هیدرولیکی سازه­ها، کنترل کیفیت منابع آب، اکتشاف و استخراج منابع آب، مهندسی سواحل، اثرات زیست محیطی توسعه منابع آب و .....

دانشگاه های مطرح در سراسر کشور

به طور خاص می‌توان دانشگاه تهران(دانشكدۀفني)، دانشگاه تربيت مدرس، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه صنعتي خواجه نصير، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه صنعتي اميركبير و دانشگاه صنعت آب و برق شهید عباسپورتهران را در گرایش آب نام برد.

ضمناًاين گرايش در دانشگاه تحصیلات تکمیلی کرمان، فردوسی مشهد، صنعتی اصفهان، تبريز،شهید چمران اهوازو... نيزارائه مي­ گردد.در دانشگاههای آزاد نیز می‌توان به دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز اشاره کرد.

اساتید مطرح دانشگاهی در این گرایش

از اساتيد مطرح دانشگاهی گرایش آب می‌توان دکتر خانجانی، دكتردولتشاهي، دكتر تجريشي، دکتر برقعی، دکتر ابریشمی، دکتر سلاجقه، دكتر شفيعي­ فر و دکتر صالحي نيشابوري را نام برد.

اساتید مطرح دانشگاهی در این گرایش

امکان ادامه تحصیل در این گرایش در مقطع دکترا در داخل و خارج کشور وجود دارد و از جنبۀ آينده شغلی، فارغ التحصیلان این دوره زمینه فنی کافی برای احراز مشاغل زیر را دارند:

زمینۀ فعالیت، آیندۀ شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش

 همکاری با وزارتخانه­ ها و سازمانهای مسئول برنامه­ ریزی، طرح و اجرای پروژه هایی در زمینه مهندسی آب نظیر پروژه­ های آبرسانی، منابع آب و مهندسی رودخانه

·          همکاری با مهندسین مشاور مجری طرح های مهندسی آب

·         همکاری با سازمانها و شرکتهای دولتی و منطقه­ ای در مورد پروژه­ های آبی

بنابر موارد گفته شده وزارت جهاد سازندگی، وزارت نیرو و بخش خصوصی از جمله مراکز جذب فارغ‌التحصیلان این دوره می‌باشند.

تعداد پذیرش دانشجو در دانشگاه های دولتی در سال 1390

در جدول زير تعداد پذيرش دانشجو در سال 90 در دانشگاههای تهران و شهرستان بر اساس نوع پذيرش آورده شده است.

 

تعریف و هدف گرایش مهندسی آب و فاضلاب

با تشکیل شرکت های آب و فاضلابِ شهرها در کل کشور و ضرورت اجرای طرح های مربوطه، به همراه نظارت و بهره­ برداری بهینه از آنها، همچنین وجود مشکلات آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی و فاضلابهای صنعتی، تأمین آب و انتقال آن در شهرها، لزوم آموزش متخصص در این زمینه از اولویت برخوردار است.

دوره کارشناسی ارشدمهندسی آب و فاضلاب با دو گرایش عمرانِ آب و فاضلاب و تأسیسات(مکانیک) آب و فاضلاب، به مطالعه و شناسایی هرچه عمیق­ تر مسائل آب و فاضلاب می­ پردازد. فارغ التحصیلان این دوره دارای توانایی ها و قابلیت های زیر می­باشند:

·          توانایی در تجزیه و تحلیل کنترل کیفیت منابع آب جهت مصارف آب شرب و صنعتی

·          توانایی در تجزیه و تحلیل، شناخت و بررسی فرآیندهای مختلف تصفیه آب و فاضلاب

·          توانایی در تجزیه و تحلیل و کنترل عوامل طراحی در شبکه جمع­ آوری آبهای سطحی و فاضلاب و تصفیه­ خانه فاضلاب

·          بررسی استفاده از فاضلاب های تصفیه شده و تجزیه و تحلیل اثرات زیست محیطی ناشی از فاضلاب ها

·          برنامه­ ریزی و مدیریت در زمینه اجرای پروژه‌های آب و فاضلاب و بهره ­برداری اقتصادی از شبکه­ها و تصفیه‌خانه­ های آب و فاضلاب

·          ایجاد توانمندی جهت پذیرش مسئولیت در اداره آب و فاضلاب شهرها

لازم به ذکر است که تنها گرایش عمرانِ آب و فاضلابِ این دوره مخصوص رشته مهندسی عمران می­باشد و برای گرایش تأسیسات(مکانیک) آب و فاضلاب آن، از میان مهندسان مکانیک(جامدات و سیالات) دانشجو پذیرفته می­شود.

ارتباط این گرایش با سایر گرایش های کارشناسی ارشد

این دوره می­تواند مکملی برای دوره­ های دیگر کارشناسی ارشد عمران مثل محیط زیست باشد.

دروس اصلی کارشناسی ارشد و دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دورۀ کارشناسی

تعداد واحدهای مقطع کارشناسی ارشد آب و فاضلاب برابر 32 واحد است که شامل 24 واحد دروس تئوری و عملی، 2 واحد سمينار و 6 واحد پايان­نامه است.

دروس اصلی گرایش آب عبارتند از:

ریاضیات مهندسی، طراحی ایستگاه های پمپاژ، فرآیندهای تصفیه آب و فاضلاب و آزمایشگاه، خطوط انتقال و شبکه توزیع آب، شبکه جمع­ آوری و خطوط انتقال آبهای سطحی و فاضلاب.

همچنین برخی از دروس اختیاری این گرایش عبارتند از:

طراحی منابع و تصفیه­ خانه­ های آب و فاضلاب، استانداردهای مواد و مصالح ساختمانی، رسوب گذاری و روش های پیشگیری، مهندسی محیط زیست و اکولوژی و ...

از دروس موردنیاز از دوره کارشناسی می­توان دروس هیدرولوژی مهندسی، آبهای زیرزمینی، اقتصاد مهندسی، متره و برآورد پروژه، مکانیک سیالات و هیدرولیک را نام برد.

دانشگاه های مطرح در سراسر کشور

به طور خاص می‌توان دانشگاه صنعت آب و برق شهید عباسپورتهران را نام برد.

در دانشگاه های آزاد نیز می­توان به دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران اشاره کرد.

اساتید مطرح دانشگاهی در این گرایش

از اساتيد مطرح دانشگاهی گرایش آب می‌توان دكتر گاگيك بدليانس، دکتر فاضلی، دكتر تیزقدم، دكتر رزاقی‌زاده، دکتر رشیدی، و .... را نام برد.

زمینۀ فعالیت، آیندۀ شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش

امکان ادامه تحصیل در این گرایش در مقطع دکترا در داخل و خارج کشور وجود دارد.

از جنبه آينده شغلی وزارت جهاد سازندگی، وزارت نیرو، اداره آب و فاضلاب شهرها، و بخش خصوصی و ... از جمله مراکز جذب فارغ‌التحصیلان این دوره است.

تعداد پذیرش دانشجو در دانشگاه های دولتی در سال 1390

در جدول زير تعداد پذيرش دانشجو در سال 90 در دانشگاه های تهران و شهرستان بر اساس نوع پذيرش آورده شده است.

 

تعریف و هدف گرایش محیط زیست

کارشناسی ارشد محيط زيست گرایشی از رشته مهندسی عمران است که با موضوعاتی نظیر عملکرد مواد شیمیایی و زیست‌شناسی موجودات، مباحث مربوط به اتلاف گرما و انرژی حرارتی، تصفیه و پالایش آب و هوا و اصلاح وبهبود مکان‌هائی که در اثر آسیب‌های قبلی و آلودگی­ های صنعتی صدمه دیده‌اند، در ارتباط می­باشد.

هدف دوره کارشناسي ارشد محيط زيست، افزايش اطلاعات کارشناساني نظير کارشناسان مهندسي عمران، مهندسي آب، مهندسي شيمي، مهندسي محيط زيست، مهندسي مکانيک، مهندسي بهداشت محيط و آموزش افرادي است که داراي توانائي‌هاي لازم جهت طراحي و نظارت برحسن اجراي پروژه‌هاي تخصصي در زمينه‌هاي مختلف مهندسي محيط زيست بوده و در ضمن قادر به انجام تحقيقات لازم جهت حل مسائل و مشکلات زيست محيطي کشور باشند. از جمله پروژه هاي تخصصي مرتبط با اين رشته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

·          شناخت و کنترل آلودگي منابع آب، خاک و هوا

·          طراحي تاسيسات آب و فاضلاب شهري، روستايي و صنعتي

·          کنترل آلودگي‌هاي حاصل از مواد زائد جامد

·          برنامه ريزی و مديريت اجراي طرح‌هاي زيست محيطي

·          ارزيابي زيست محيطي طرح‌هاي عمراني

این گرایش کارشناسی ارشد، مختص گروه مهندسی عمران نمی­باشد و از رشته­ های مهندسی آب، مهندسی مکانیک، مهندسی محیط زیست (بهداشت محیط)، شیمی (نساجی) و مهندسی پلیمر نیز پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد دارد.

ارتباط این گرایش با سایر گرایش های کارشناسی ارشد

این مجموعه با طیف گسترده آموزشی و موضوعات تحقیقاتی می­تواند با سایر دوره­های کارشناسی ارشد فنی و مهندسی مانند عمران، شیمی و مکانیک در ارتباط باشد.

دروس اصلی کارشناسی ارشد و دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دورۀ کارشناسی

تعداد واحدهای مقطع کارشناسی محیط زیست مانند تمام گرایش‌های دیگر عمران در دوره پژوهش­ محور برابر 32 واحد است که شامل 24 واحد دروس تئوری و عملی، 2 واحد سمينار و 6 واحد پايان­ نامه است. در دوره آموزش­ محور نیز به جای 6 واحد پایان‌نامه، 6 واحد درس اختیاری گذرانده خواهد شد و در درس سمینار بر روی یک موضوع خاص تحقیق می‌شود. دروس اصلی گرایش محيط زيست عبارتند از:

شناخت و مدیریت برنامه­ ریزی محیط زیست، آلودگي مواد زايد جامد و روش‌هاي کنترل آن، آلودگي هوا و روش‌هاي کنترل آن، تصفيه آب و تصفيه فاضلاب

همچنین برخی از دروس اختیاری این گرایش عبارتند از:

آلودگي آب‌هاي سطحي و زيرزميني، مواد زايد خطرناک، روش‌هاي عددي در مهندسي محيط زيست، طراحي تصفيه‌خانه آب و فاضلاب، آلودگي صدا و کنترل آن، مديريت و برنامه‌ريزي محيط زيست، زباله‌سوزي، تصفيه فاضلاب‌هاي صنعتي، آلودگي خاک، آلودگي‌هاي دريا و روش‌هاي کنترل آن، تصفيه آب، روش‌هاي ارزيابي زيست محيطي پروژه‌ها، طراحي تجهيزات کنترل آلودگي هوا، اندازه‌گيري و ارزيابي آلودگي هوا، تهويه صنعتي، کنترل آلودگي هوا در محيط‌هاي بسته، مديريت کيفي منابع آب و .....

دانشگاه های مطرح در سراسر کشور

اين گرايش نخستين بار در سال ۱۳۶۹ در دانشگاه تربيت مدرس دانشجو پذيرفته است. مطرح‌ترين دانشگاه‌ها در سطح کشور که در آن‌ها دوره کارشناسي ارشد محيط زيست برگزار مي‌گردد عبارتند از:

دانشگاه صنعتي شريف، دانشگاه تهران (دانشکده فني)، دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي، دانشگاه صنعتي اميرکبير، دانشگاه علم و صنعت ايران، دانشگاه صنعتي اصفهان، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه تربيت مدرس و همچنين دانشکده محيط زيست دانشگاه تهران در 5 گرايش تخصصي زير مجموعه محيط زيست تحت عنوان‌هاي آب و فاضلاب، آلودگي هوا، سواحل، مواد زايد جامد و منابع آب.

اساتید مطرح دانشگاهی در این گرایش

در دفتر مطالعات آب و محيط زيست دانشگاه شريف دکتر احمد ابريشم‌چي، دکتر مسعود تجريشي، دکتر سيد محمود برقعي، دکتر ميرمصدق جمالي، دکتر بهزاد عطايي آشتياني و دکتر محمد ارحامي اعضای هيئت علمي هستند. دکتر سيد احمد ميرباقري، دکتر فريدون وفايي و دکتر محمدرضا صبور از اعضاي هيئت علمي دانشکده عمران خواجه نصيرالدين طوسي و دکتر ناصر طالب بيدختي عضو هيئت علمي دانشگاه شيراز از جمله اساتيد مطرح محيط زيست در ايران مي‌باشند.

زمینۀ فعالیت، آیندۀ شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش

در این گرایش امکان ادامه تحصيل در مقطع دکترا در داخل کشور وجود دارد و شرایط گرفتن بورس برای ادامه تحصيل در دانشگاههای معتبر خارج از کشور نيز امکان­پذیر است. فارغ التحصیلان این دوره زمینه فنی کافی برای احراز مشاغل زیر را دارند:

·          همکاری با وزارتخانه­ ها و سازمانهای مسئول برنامه ­ریزی در زمینه مهندسی محیط زیست، مهندسین مشاور و شرکتهای مجری طرحهای مهندسی محیط زیست و صنایع مختلف جهت کنترل و یا کاهش آلودگی­های زیست محیط

·          همکاری با مراکز تحقیقاتی و پژوهشگاهها در ارتباط با موضوعات و گرایشهای مهندسی محیط زیست

·          همکاری با مراکز آموزش عالی و مراکز آموزشی جهت تکمیل کادر هیئت علمی مهندسی محیط زیست

بنابر موارد گفته شده، فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در دفاتر محيط زيست شهرداري‌ها، سازمان حفاظت محيط زيست کشور، واحدهاي محيط زيست مستقر در تمامي کارگاه‌هاي شرکت‌هاي پيمانکاري کشور و تشکل‌هاي غير دولتي حامي محيط زيست، مشغول به کار شود. علاوه بر اینها شرکت‌هاي مهندسي مشاور نيز در زمينه محيط زيست فعاليت مي‌کنند که دو شرکت "آب‌ و محيط خاورميانه" و "پويندگان محيط زيست" در جامعه مهندسان مشاور ايران به صورت رسمي در زمينه ارزيابي‌هاي محيط زيستي فعال‌اند.

تعداد پذیرش دانشجو در دانشگاه های دولتی در سال 1390

در جدول زير تعداد پذيرش دانشجو در سال 90 در دانشگاههای تهران و شهرستان بر اساس نوع پذيرش آورده شده است.

تعریف و هدف گرایش مهندسی رودخانه

دوره کارشناسی ارشدمهندسی رودخانه یکی از گرایشهای مهندسی عمران است که به مطالعه و شناسایی هرچه عمیق­ تر مسائل فرسایش و رسوب در رودخانه، کنترل سیلاب و سامان دهی رودخانه می­ پردازد.

فارغ التحصیلان این دوره دارای توانایی ها و قابلیت های زیر می­ باشند:

·          شناسایی علل فرسایش در حوضه­ های آبریز رودخانه­ ها، مکانیسم انتقال رسوب و چگونگی رسوبگذاری و انباشتگی آن در مسیر جریان و در محل سازه­ های آبی

·          شناسایی انواع رودخانه­ ها، مورفولوژی و رفتار رودخانه­ ها

·          توانایی جمع­ آوری و پردازش آمار و اطلاعات جریان و رسوب رودخانه و شبیه­ سازی و تهیه مدلهای ریاضی در زمینه مزبور،

·          طراحی تأسیسات کنترل سیلاب و اصلاح مسیرهای جریان رودخانه­ا ی

·          تجزیه و تحلیل نتایج آزمایش های مدلهای فیزیکی و هیدرولیکی در زمینه مهندسی رودخانه و آزمایش آنها

·          تجزیه و تحلیل اثرات اجرای پروژه‌های مهندسی رودخانه بر روی مسائل زیست محیطی و اثرات اقتصادی و اجتماعی آنها

ارتباط این گرایش با سایر گرایش های کارشناسی ارشد

این دوره می­تواند مکملی برای دوره­ های دیگر کارشناسی ارشد عمران مثل مهندسی آب باشد.

دروس اصلی کارشناسی ارشد و دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دورۀ کارشناسی

تعداد واحدهای مقطع کارشناسی ارشد مهندسی رودخانه برابر 32 واحد است که شامل 24 واحد دروس تئوری و عملی، 2 واحد سمينار و 6 واحد پايان­نامه است. دروس اصلی گرایش رودخانه عبارتند از:

ریاضیات مهندسی، هیدرولیک پیشرفته، هیدرولیک محاسباتی، هیدرولوژی مهندسی پیشرفته، فرسایش و رسوب پیشرفته، مهندسی رودخانه(1)، مهندسی رودخانه (2)، روشهای مهندسی کنترل سیلاب، طراحی هیدرولیکی سازه­ها

همچنین برخی از دروس اختیاری این گرایش عبارتند از:

پی­ سازی و پایداری شیروانی­ ها، اثرات زیست محیطی طرح های مهندسی رودخانه، رودشناسی، برنامه­ ریزی و مدیریت رودخانه، مدلسازی در مهندسی رودخانه و سواحل، آبخیزداری و حفاظت

از دروس موردنیاز از دوره کارشناسی می­ توان دروس استاتیک و مقاومت مصالح، مکانیک خاک، اقتصاد مهندسی و مدیریت پروژه، مصالح ساختمانی و بتن را نام برد.

دانشگاه های مطرح در سراسر کشور

این گرایش تنها در دانشگاه صنعت آب و برق شهید عباسپورتهران، دانشگاه شهید چمران اهواز و دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول ارائه می‌گردد.

اساتید مطرح دانشگاهی در این گرایش

از اساتيد مطرح دانشگاهی گرایش رودخانه می‌توان دكتر گاگيك بدليانس، دکتر فاضلی، دكتر تیزقدم، دكتر رزاقی­زاده، دکتر رشیدی و .... را نام برد.

زمینۀ فعالیت، آیندۀ شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش

گرایش رودخانه مقطع دکترا ندارد ولی برای فارغ‌التحصیلان این دوره امکان ادامه تحصیل در مقطع دکترا در سایر گرایش­ها مانند مهندسی آب و مهندسی محیط زیست، در داخل و خارج کشور وجود دارد. از جنبه آينده شغلی نیز فارغ‌التحصیلان این دوره شرایط احراز مشاغل زیر را دارند:

·          کارشناس حفاظت آبها

·          کارشناس هیدرولیک

·          کارشناس مدل فیزیکی مهندسی رودخانه و مخازن سدها

·          کارشناس برنامه­ ریزی و مدیریت پروژه­ های مهندسی رودخانه

·          مدیر پروژه­ های ساماندهی رودخانه

·          کارشناس پروژه­ های زیست محیطی و اکولوژی مهندسی رودخانه

·          کارشناس پژوهشی مراکز تحقیقی آب و امور مرتبط با مهندسی رودخانه

تعداد پذیرش دانشجو در دانشگاه های دولتی در سال 1390

در جدول زير تعداد پذيرش دانشجو در سال 90 در دانشگاههای تهران و شهرستان بر اساس نوع پذيرش آورده شده است.